Από την ηλικία των τριών ή τεσσάρων ετών, τα παιδιά μπορούν να ξεκινήσουν να χρησιμοποιούν εικονογραφημένα βιβλία, τηλεοπτικά προγράμματα φιλικά προς την ηλικία τους και να βλέπουν παιδικές ταινίες μικρού μήκους. Εξακολουθεί όμως να είναι πολύ σημαντικό το περιεχόμενο τους να είναι κατάλληλο και προσαρμοσμένο στην ηλικία τους.
Τα παιδιά αυτής της ηλικίας (νήπια) δεν μπορούν να ξεχωρίσουν αν αυτά που βλέπουν είναι αληθινά ή τεχνητά. Για αυτόν τον λόγο παιδιά ηλικίας τριών ετών ίσως κοιτάξουν ακόμα και πίσω από την τηλεόραση ή το smartphone για να μάθουν πού ζουν οι χαρακτήρες της ιστορίας που παρακολουθούν. Δεν είναι ακόμη λοιπόν σε θέση να διαχωρίσουν αυτά που βλέπουν ή ακούν μέσω μιας ηλεκτρονικής συσκευής και την πραγματικότητα. Επιπλέον, μέχρι την προσχολική ηλικία τα παιδιά δεν είναι σε θέση να ακολουθήσουν την εκτενή πλοκή μιας ολόκληρης ταινίας, παρά μόνο μικρά κομμάτια αυτής. Συνήθως ενθουσιάζονται με απλές και σύντομες ιστορίες, τηλεοπτικά προγράμματα και applications κατάλληλα για την ηλικία τους. Οι αντιδράσεις τους στα ερεθίσματα αυτά είτε βρίσκονται σε κουκλοθέατρο, είτε μπροστά από την τηλεόραση, είναι αυθόρμητες και ξεκάθαρες. Γελάνε, φωνάζουν και χοροπηδούν. Οι αντιδράσεις αυτές δεν είναι απαραίτητα υπερβολικές. Είναι τυπικές και φυσιολογικές αντιδράσεις για την ηλικία τους. Με αυτόν τον τρόπο επεξεργάζονται αυτό που βιώνουν.
Από τα εικονογραφημένα βιβλία στην τηλεόραση:
Τα εικονογραφημένα βιβλία αποτελούν το σημαντικότερο μέσο για την ηλικία των τριών ετών. Ο κόσμος όμως των μέσων ενημέρωσης και της τηλεόρασης είναι πολύ δελεαστικός και έτσι τα παιδιά αυτής της ηλικίας ξεκινούν να δείχνουν την προτίμηση τους στις οθόνες τηλεοράσεων, tablet, υπολογιστών και smartphones. Ακόμα και έτσι όμως είναι πολύ σημαντικό να εξακολουθείτε να διαβάζετε τακτικά στο παιδί σας, είτε αυτό γίνεται μέσω ενός κλασικού εικονογραφημένου βιβλίου, είτε μέσω εφαρμογών σε tablets και smartphones. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να παρακολουθεί συμμετέχοντας ενεργά. Μιλήστε μαζί του για το περιεχόμενο της ιστορίας που ακούει. Στην ηλικία αυτή τα παιδιά προτιμούν λίγο μεγαλύτερες ιστοριούλες με λιγότερες εικόνες.
Ιστοριούλες και ηχητικά μέσα:
Η προσφορά ηχητικών παραμυθιών και ιστοριών μέσω συσκευών αναπαραγωγής πολυμέσων, CD, smartphone, tablet και apps είναι στην εποχή μας πολύ μεγάλη. Τα παιδιά ακούγοντας μια ιστορία δημιουργούν τις αντίστοιχες εικόνες με τη φαντασία τους. Βεβαιωθείτε μόνο ότι το παιδί παρακολουθεί αυτό που ακούει.
Πόση ώρα τηλεόρασης επιτρέπεται στη νηπιακή ηλικία; Ποιες εκπομπές είναι κατάλληλες;
Από την ηλικία των 3 ετών και μετά, τα παιδιά μπορούν να παρακολουθούν περιστασιακά (όχι για περισσότερο από 30 λεπτά ημερησίως και όχι κάθε μέρα) τηλεόραση. Τα παιδιά 3 έως 5 ετών όμως δεν μπορούν να συγκεντρωθούν για πολλή ώρα σε κάτι συγκεκριμένο. Ως εκ τούτου όταν παρακολουθούν τηλεόραση η προσοχή τους στρέφεται και σε ότι συμβαίνει γύρω τους. Επομένως για αυτές τις ηλικίες είναι κατάλληλα τα προγράμματα που αφηγούνται μικρές ιστορίες ή μεταδίδουν απλές γνώσεις. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να είναι αστεία και να περιέχουν παιχνίδια, ώστε να ταιριάζουν στον παιδικό ψυχικό κόσμο. Ταινίες και ιστορίες μεγάλης διάρκειας θα πρέπει να αποφεύγονται. Κατάλληλες είναι σειρές κινουμένων σχεδίων που αποτελούνται από αυτοτελή επεισόδια μικρής διάρκειας, που όμως έχουν μια συνέχεια μεταξύ τους. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η τηλεόραση συμβάλλει στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, διαμορφώνοντας για παράδειγμα συμπόνια, χιούμορ, συμπάθεια ή αντιπάθεια. Συνεπώς ένα κρίσιμο μέρος της εκπαίδευσης που επιτυγχάνεται από τα μέσα ενημέρωσης είναι να συνεχίσουμε να μιλάμε στα παιδιά για όσα έχουν δει και ακούσει και να παρατηρούμε πώς εφαρμόζουν αυτά που έχουν δει καθώς παίζουν.
Γιατί ορισμένες σειρές κινουμένων σχεδίων δεν είναι κατάλληλες:
Τα παιδιά τριών έως πέντε ετών -ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης και την εμπειρία τους στα μέσα ενημέρωσης- είναι πολύ δεκτικά σε ό,τι παρακολουθούν στην τηλεόραση. Ταυτίζονται γρήγορα με τους ήρωες των ταινιών και μπορούν να ενθουσιάζονται, να συμπονούν και να φοβούνται έντονα. Επομένως είναι πολύ σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι τα προγράμματα επιλέγονται ανάλογα με την ηλικία και την καταλληλότητα τους.
Ακόμα και φαινομενικά «αθώες» σειρές, όπως για παράδειγμα η «Μάγια η μέλισσα», μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη όταν κάτι λυπηρό που συμβαίνει δεν ξεκαθαρίζεται αμέσως. Για αυτόν τον λόγο συστήνεται να παρακολουθείτε τις εκπομπές αυτές μαζί με το παιδί σας, ούτως ώστε να μπορεί άμεσα να σας μιλήσει για οτιδήποτε το στεναχωρεί, το αγχώνει ή το τρομάζει. Είναι απαραίτητο αυτές οι σειρές να έχουν πάντα καλό τέλος!
Επίσης, ταινίες και σειρές με πολλές αναδρομές, πολλές ιστορίες, γρήγορους διαλόγους ή ειρωνικούς υπαινιγμούς μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοηθούν από τα παιδιά αυτής της ηλικίας. Συνεπώς, δεν είναι ακόμη κατάλληλες εκείνα.
Υπολογιστές και tablet. Τα πρώτα βήματα με κατάλληλα για την ηλικία applications:
Πολλά παιδιά στην ηλικία των 4-5 ετών δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για υπολογιστές, φορητούς υπολογιστές ή tablet, ιδιαίτερα εάν παρατηρήσουν ότι οι γονείς ή τα μεγαλύτερα αδέλφια τους χρησιμοποιούν συχνά αυτά τα μέσα. Εάν το παιδί σας δείχνει ενδιαφέρον για αυτά, δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να κάνει τις πρώτες του προσπάθειες στον υπολογιστή μαζί σας. Ξεκαθαρίζουμε ωστόσο, ότι δεν είναι ούτε απαραίτητο, ούτε αποτελεί κάτι βοηθητικό στην ανάπτυξη του.
Τα παιδιά ηλικίας τεσσάρων έως πέντε ετών μπορούν επίσης να χειριστούν γρήγορα και επιδέξια apps κατάλληλα για την ηλικία τους.
Τους αρέσει ιδιαίτερα να μπορούν να σχεδιάζουν και να εκτυπώνουν κάτι στον υπολογιστή, το οποίο μπορούν στη συνέχεια για παράδειγμα να επεξεργαστούν με ψαλίδι και στιλό. Συστήνονται τα απλά παιχνίδια, που μπορούν να διευρύνουν το λεξιλόγιο και τη γνώση τους για τη φύση και την τεχνολογία. Θα πρέπει ωστόσο να μην ξεχνάτε, ότι τα παιχνίδια στον υπολογιστή μπορούν επίσης να δημιουργήσουν έντονο στρες στο παιδί, για παράδειγμα εάν οι απαιτήσεις είναι πολύ υψηλές ή εάν το «σκαθάρι» που πιάστηκε στο παιχνίδι δεν μπορεί να «απελευθερωθεί», επειδή η αράχνη πλησιάζει ... Αυτό μπορεί να προκαλέσει φόβο στα παιδιά ή και να τα οδηγήσει στην επιθετικότητα. Επομένως, πρέπει να είστε πάντα μαζί όταν το παιδί σας παίζει στον υπολογιστή.
Εάν το παιδί σας ενδιαφέρεται ήδη για το Διαδίκτυο, μπορείτε να κάνετε τα πρώτα του βήματα στον εικονικό κόσμο μαζί του. Κατάλληλα είναι applications ειδικά προσαρμοσμένα σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα (πλοήγηση στο μενού με ήχο, χωρίς διαφημίσεις, απλά παιχνίδια κλπ).
Ποιες εφαρμογές (apps) παιχνιδιών είναι κατάλληλες για παιδιά;
Καθώς από την ηλικία ήδη των 3 ετών τα περισσότερα παιδιά έχουν εμπειρία από τη χρήση smartphones και tablets η προσφορά εφαρμογών για παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι μεγάλη. Κατάλληλα για αυτή την ηλικία είναι διαδραστικά app ιστοριών, app εκμάθησης καθώς και εφαρμογές, που συνδυάζουν ανάγνωση και παιχνίδι.
Είναι σημαντικό τα παιδιά να χρησιμοποιούν εφαρμογές κατάλληλες για την ηλικία τους που δεν επιβαρύνουν τον ψυχικό τους κόσμο. Όπως και με άλλα μέσα, το αν μια εφαρμογή είναι κατάλληλη για το παιδί σας εξαρτάται από τις προτιμήσεις που έχει και από τις γνώσεις και την εμπειρία που έχει ήδη αποκτήσει στον χειρισμό ψηφιακών μέσων. Συστήνεται οι γονείς να δοκιμάζουν τις εφαρμογές μόνοι τους και στη συνέχεια μαζί με το παιδί τους. Οι εφαρμογές (apps) βρίσκονται πλέον κατηγοριοποιημένες με βάση την ηλικία.
Πως αντιλαμβάνονται τα παιδιά τις διαφημίσεις:
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ως επί το πλείστον δεν είναι ακόμη σε θέση να διακρίνουν τις διαφημίσεις που πολλές φορές βρίσκονται στα παιδικά προγράμματα ή το λογισμικό παιχνιδιών. Η διάκριση μεταξύ περιεχομένου και διαφήμισης είναι δύσκολη, ειδικά για παιδιά που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο διαδίκτυο μέσω smartphone ή tablet. Δεν μπορούν να αντιληφθούν πώς οι προσφορές που φαίνονται δωρεάν με την πρώτη ματιά μπορούν να επωφεληθούν από τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών τους.
Σε αντίθεση με τις διαφημίσεις που ήδη γνωρίζουν τα παιδιά από την τηλεόραση, η διαδικτυακή διαφήμιση οδηγεί απευθείας σε παρόχους προϊόντων ή καταστήματα. Συγκεκριμένα, τα διαδικτυακά παιχνίδια συχνά χρηματοδοτούνται μέσω διαφημίσεων ή διαφημιστικών στοιχείων που κρύβονται στο παιχνίδι. Στις δωρεάν εφαρμογές παιχνιδιών, μπορείτε συχνά να αγοράσετε επιπλέον στοιχεία έναντι αμοιβής, τις λεγόμενες «αγορές εντός εφαρμογής» (In-App Purchases).
Ως γονιός, ωστόσο, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας βήμα προς βήμα να αναγνωρίζει τη διαφορά. Μάθετε το παιδί σας για τις μορφές και τις προθέσεις των διαφημίσεων. Ξεκαθαρίστε του ότι δεν είναι όλα ούτε τόσο απαραίτητα, αλλά ούτε και τόσο όμορφα όσο παρουσιάζονται. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε τις ρυθμίσεις ασφαλείας των συσκευών σας και να απενεργοποιήσετε τις αγορές «εντός εφαρμογής» ή, για παράδειγμα, να δημιουργήσετε μια επιπλέον προστασία με κωδικό πρόσβασης, που θα γνωρίζετε μόνο εσείς.
Dr. med. Δημήτριος Κωνσταντέλος
コメント