Οι λοιμώξεις με βήχα και ρινική καταρροή, αν και μπορούν να επηρεάσουν αρκετά τη γενική κατάσταση και τη διάθεση των παιδιών, είναι συνήθως ακίνδυνες. Ωστόσο, είναι απαραίτητη κατά περιπτώσεις η επίσκεψη στον παιδίατρο.
Ακόμα και ένα «κρυολόγημα» το μήνα είναι φυσιολογικό στα παιδιά.
Τα «κρυολογήματα» και οι λοιμώξεις που μοιάζουν με γρίπη είναι αναμφίβολα οι συχνότερες ασθένειες στα παιδιά, ειδικά σε όσα πρωτοξεκινούν να πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό, όπου και μεταφέρουν όλες τις ιώσεις στο οικογενειακό τους περιβάλλον.
Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε λοιμώξεις που μοιάζουν με γρίπη, επειδή υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί ιοί που μπορούν να προκαλέσουν αυτήν την ασθένεια. Ταυτοχρόνως, το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία ανάπτυξης, άρα πρέπει πρώτα να σχηματίσει αντισώματα έναντι αυτών των εύκολα μεταδοτικών, διαφορετικών παθογόνων. Ως εκ τούτου, οι ειδικοί υποθέτουν ότι μέχρι τη σχολική ηλικία, ακόμη και οκτώ έως δώδεκα λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού το χρόνο είναι φυσιολογικές και δεν προκαλούν ανησυχία.
Ένας μεγάλος αριθμός διαφορετικών ιών μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις που μοιάζουν με γρίπη.
Οι γριπώδεις συνδρομές και τα κοινά “κρυολογήματα” που μοιάζουν με γρίπη είναι συνήθως ήπιες φλεγμονές των βλεννογόνων της μύτης, του φάρυγγα και των βρόγχων και δεν πρέπει να συγχέονται με την πραγματική γρίπη που προκαλείται από ιούς της γρίπης.
Συνηθίζεται οι λοιμώξεις που μοιάζουν με γρίπη να αναφέρονται ως «κρυολόγημα». Το «κρυολόγημα» όμως παίζει μόνο έναν μικρό και όχι πλήρως κατανοητό ρόλο ως αιτία της νόσου. Το πραγματικό αίτιο είναι μια πληθώρα διαφορετικών αναπνευστικών ιών, που μεταδίδονται πολύ εύκολα μέσω των σταγονιδίων (βήχας, φτέρνισμα ή άμεση επαφή). Δεδομένου ότι οι βλεννογόνοι δεν αιματώνονται σωστά όταν το σώμα είναι υποθερμικό (όταν κρυώνουμε), οι «ιοί του κρυολογήματος» μεταδίδονται και πολλαπλασιάζονται ευκολότερα τις υγρές και κρύες εποχές του χρόνου.
Επιπλέον το άγχος και η κόπωση, μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα ακόμα περισσότερο και έτσι να αυξήσουν την ευαισθησία σε παθογόνους παράγοντες όπως είναι και οι ιοί του απλού κρυολογήματος.
Δεν υπάρχουν φάρμακα κατά των ιών του κοινού κρυολογήματος.
Οι γριπώδεις συνδρομές εμφανίζονται συνήθως με φαγούρα ή «μυρμήγκιασμα» στη μύτη και στη συνέχεια εκδηλώνονται με καταρροή, φτέρνισμα και βήχα, συμπτώματα που συχνά συνοδεύονται στα παιδιά με δυσκολία στην κατάποση και με πυρετό.
Δεν υπάρχουν φάρμακα κατά των ιών αυτών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα «κρυολογήματα» διαρκούν - με ή χωρίς θεραπεία - συνήθως επτά έως δέκα ημέρες. Ωστόσο, τα συμπτώματα μπορούν να ανακουφιστούν με τη λήψη κατάλληλων μέτρων.
Γριπώδης συνδρομή. Τι βοηθάει;
Τα παιδιά με πυρετό αισθάνονται συνήθως πιο άνετα όταν παραμένουν ξαπλωμένα στο κρεβάτι. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις παιδιών που προτιμούν να παίζουν με τα παιχνίδια τους.
Τι θα πρέπει να προσέχετε:
Η ξεκούραση και ο ύπνος συντομεύουν την ανάρρωση.
Δώστε στο παιδί άφθονα υγρά. Με αυτόν τον τρόπο ρευστοποιούνται οι βλέννες ευκολότερα. Τα υγρά παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο και σε παιδιά με πυρετό. Βοηθούν στην πρόληψη της αφυδάτωσης. Δώστε στο παιδί κάθε μισή ώρα να πιει κάτι (στα βρέφη μητρικό γάλα). Προσπαθήστε να αυξήσετε την υγρασία στον χώρο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί για παράδειγμα κρεμώντας βρεγμένα ρούχα στο δωμάτιο ή τοποθετώντας υγρά πανιά στο σώμα του καλοριφέρ.
Στα φαρμακεία υπάρχουν πολλά σκευάσματα που υπόσχονται να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος. Η δράση πολλών από αυτά όμως δεν έχει αποδειχθεί κλινικά. Παράλληλα, ιδίως στα βρέφη και τα μικρά παιδιά μπορεί να συμβεί εύκολα υπερδοσολογία. Για αυτόν τον λόγο πριν χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε από αυτά συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας.
Ρινική καταρροή (μύξα)
Οι γριπώδεις συνδρομές σχεδόν πάντα συνοδεύονται με το ενοχλητικό σύμπτωμα της ρινικής καταρροής, συνήθως μάλιστα είναι και το πρώτο σύμπτωμα ενός κρυολογήματος. Τα μικρότερα παιδιά, τα οποία δεν έχουν μάθει ακόμα να αναπνέουν σωστά από το στόμα και δεν ξέρουν πώς να φυσούν τη μύτη τους, υποφέρουν ιδιαίτερα.
Τι βοηθάει στη ρινική καταρροή:
Για να αποσυμφορήσετε τους ρινικούς βλεννογόνους χρησιμοποιείστε σταγόνες φυσιολογικού όρου που κυκλοφορούν στο εμπόριο σε μορφή αμπούλας ή ακόμα καλύτερα κάντε πλύσεις με φυσιολογικό όρο. Ρωτήστε τον παιδίατρό σας πώς να το κάνετε σωστά.
Οι ρινικές σταγόνες ή σπρέι που διατίθενται στο εμπόριο πρέπει να χορηγούνται μόνο για μικρό χρονικό διάστημα και πάντα κατόπιν συνεννόησης με τον παιδίατρό σας.
Σε μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να βοηθήσουν και εισπνοές ατμού με χαμομήλι ή εντριβές με αιθέρια έλαια όπως μενθόλη και ευκάλυπτος. Τα αιθέρια αυτά έλαια δε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε βρέφη και νήπια, γιατί μπορεί να επιφέρουν σοβαρές παρενέργειες.
Βήχας
Ο βήχας είναι επίσης ένα από τα τυπικά συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος.
Ο βήχας είναι ένα φυσιολογικό αντανακλαστικό του σώματος, με το οποίο προσπαθεί να καθαρίσει τους αεραγωγούς από εκκρίσεις και βλέννα. Στις γριπώδεις συνδρομές ο βήχας μπορεί να διαρκέσει έως και 2 εβδομάδες.
Τι μπορείτε να κάνετε για να
ανακουφίσετε το παιδί σας από τον βήχα:
Σε περίπτωση έντονου και εξαντλητικού βήχα βάλτε το παιδί σε καθιστή θέση ώστε να μπορεί να βήχει ευκολότερα. Τα βρέφη καλό θα είναι να τοποθετούνται σε πλαγιά θέση.
Είναι πολύ βασικό τα παιδιά που βήχουν να πίνουν άφθονα υγρά! Με αυτόν τον τρόπο ρευστοποιούνται οι βλέννες και μπορούν να αποβληθούν ευκολότερα από τον οργανισμό.
Εκτός από νερό μπορείτε να δώσετε στο παιδί φασκόμηλο με μέλι, το οποίο καταπραΰνει επιπλέον και τον πονόλαιμο. Προσοχή όμως! Δε θα πρέπει να δίνετε μέλι σε παιδιά μικρότερα του ενός έτους (κίνδυνος αλλαντίασης)!!!
Οι εντριβές με αιθέρια έλαια (μενθόλη και ευκάλυπτος) συντελούν επίσης στην ανακούφιση από τον βήχα (όχι σε βρέφη και νήπια - κίνδυνος παρενεργειών).
Πονόλαιμος
Οι γριπώδεις συνδρομές συνοδεύονται συχνά και από πονόλαιμο. Μερικές φορές συνυπάρχει και διόγκωση των λεμφαδένων της περιοχής. Σε αυτήν την περίπτωση ανακούφιση προσφέρουν μέτρα τα οποία καταπολεμούν την ξηρότητα των βλεννογόνων.
Πως θα το επιτύχετε:
Γλειφιτζούρια ή καραμέλες με μέντα ή φασκόμηλο που υπάρχουν στα φαρμακεία διεγείρουν το σχηματισμό σάλιου και μπορούν να έχουν προσωρινή καταπραϋντική δράση.
Εάν το παιδί είναι αρκετά μεγάλο για να μπορεί να κάνει γαργάρες βάλτε το να κάνει με χλιαρό χαμομήλι.
Αυξήστε την υγρασία στο δωμάτιο και δοκιμάστε εισπνοές ατμού με εκχύλισμα χαμομηλιού.
Είναι πάντα οι γριπώδεις συνδρομές αθώες;
Τα κοινά κρυολογήματα είναι από μόνα τους ακίνδυνα και περνούν συνήθως χωρίς θεραπεία, με συμπτωματική μόνο αντιμετώπιση. Σε σπάνιες όμως περιπτώσεις οι ιογενείς αυτές λοιμώξεις μπορεί να επεκταθούν ή να επιπλακούν από βακτηριακές λοιμώξεις και να εξελιχθούν σε σοβαρότερες ασθένειες όπως οι παρακάτω:
Ιγμορίτιδα
Οι φλεγμονές του ρινοφάρυγγα,που είναι συχνές σε γριπώδεις συνδρομές, μπορούν εύκολα να επεκταθούν στα ιγμόρεια. Σε τέτοιες περιπτώσεις χαρακτηριστικοί είναι οι πονοκέφαλοι, η πυώδης καταρροή και ο νυχτερινός βήχας. Αυτές οι λοιμώξεις αν και ενοχλητικές, θεραπεύονται εύκολα σε 7-10 μέρες με την κατάλληλη πάντα θεραπεία. Συχνή επιπλοκή τους η βρογχίτιδα και η οξεία μέση ωτίτιδα.
Οξεία μέση ωτίτιδα
Συχνότερη σε μικρά παιδιά, εμφανίζεται συνήθως με ωταλγία και είναι αποτέλεσμα της
ρινικής καταρροής. Προκαλείται λόγω πρηξίματος των βλεννογόνων της ευσταχιανής
σάλπιγγας, με αποτέλεσμα τον μειωμένο αερισμό της περιοχής. Τυπικά συμπτώματα είναι ο πόνος στο αυτί κυρίως τις βραδινές ώρες, που το παιδί ξαπλώνει. Συχνά συνοδεύεται από διόγκωση των αμυγδαλών και δυσκολία στην αναπνοή (ροχαλητό). Οι λοιμώξεις αυτές είναι πολύ επώδυνες για τα παιδιά. Συνήθως κλαίνε ασταμάτητα και πιάνουν το αυτί που πονάει. Για την ανακούφιση από τον πόνο βοηθούν εκτός από τα αναλγητικά και τα θερμά επιθέματα στην περιοχή. Απαιτείται παιδιατρική εκτίμηση.
Βρογχίτιδα
Σε περίπτωση εξάπλωσης της λοίμωξης στο κατώτερο αναπνευστικό μπορεί να έχει ως επίπτωση φλεγμονή των βρόγχων (βρογχίτιδα). Χαρακτηριστικό της ο επώδυνος βήχας με λευκά η κίτρινα πτύελα, πυρετό και δυσκολία στην αναπνοή. Το παιδί συνήθως φαίνεται πολύ άρρωστο και καταπονημένο. Τις περισσότερες φορές είναι αναγκαία η αντιβιοτική αγωγή.
Αμυγδαλίτιδα
Όταν σε μια υπάρχουσα ιογενή βλάβη του φάρυγγα που προκαλείται από “κρυολόγημα” προστεθούν και βακτήρια τότε ο αθώος αυτός πονόλαιμος μπορεί να εξελιχθεί σε πυώδη αμυγδαλίτιδα. Χαρακτηριστικά της είναι τα πυώδη επιχρίσματα και οι διόγκωση των αμυγδαλών καθώς και ο υψηλός πυρετός. Μια τέτοια βακτηριακή αμυγδαλίτιδα χρειάζεται αντιμετώπιση με αντιβιοτική αγωγή για την αποφυγή πιθανών σοβαρών επιπλοκών στην καρδιά, τα νεφρά και τις αρθρώσεις.
Πότε είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον παιδίατρο:
Εάν το παιδί σας είναι κάτω των τριών μηνών και βήχει ή έχει πυρετό.
Εάν το παιδί σας είναι σε κακή γενική κατάσταση, νωθρό ή υπνηλικό.
Εάν ο βήχας ή η καταρροή συνεχίζεται χωρίς καλυτέρευση για περισσότερο από μία εβδομάδα ή εάν εμφανίσει ξαφνικά υψηλό πυρετό ή έντονο πονοκέφαλο.
Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται να αναπνεύσει ή αναπνέει γρήγορα.
Εάν ο βήχας μετά από μερικές ημέρες γίνει επώδυνος (υπάρχει υποψία πνευμονίας).
Εάν το παιδί σας ξαφνικά αρχίσει να βήχει με υλακώδη βήχα -βήχας σαν «γάβγισμα»- (υπάρχει υποψία λαρυγγίτιδας).
Εάν υπάρχουν επιπλέον συμπτώματα όπως διάρροια ή εμετοί.
Εάν η ρινική καταρροή γίνει κιτρινωπή-πρασινωπή.
Εάν το παιδί σας έχει πόνο στο αυτί και είναι κάτω των δύο ετών.
Εάν το παιδί σας παρουσιάσει ξαφνικά υψηλό πυρετό με πονόλαιμο ή δείτε πύον στις αμυγδαλές.
Εάν εμφανιστεί εξάνθημα στο σώμα του παιδιού σας, έστω και προσωρινά, επειδή υπάρχει υποψία για οστρακιά. Εάν το παιδί σας δεν είναι εμβολιασμένο, τα εξανθήματα αυτά μπορεί επίσης να είναι οφείλονται σε σοβαρές μεταδοτικές μολυσματικές ασθένειες, όπως ιλαρά, ανεμοβλογιά ή ερυθρά.
Εάν το παιδί σας έχει ρινική καταρροή ή βήχει πολύ συχνά ή για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς μπορεί να είναι αλλεργία.
Ωστόσο, ακόμη και αν δεν παρατηρήσετε κανένα από αυτά τα συμπτώματα στο παιδί σας, θα πρέπει οπωσδήποτε να επικοινωνείτε με τον παιδίατρό σας όποτε νιώσετε ανησυχία ή δεν είστε σίγουροι για την κατάσταση της υγείας του.
Dr. med. Δημήτριος Κωνσταντέλος