Ο βήχας δεν αποτελεί ασθένεια, αλλά έναν τρόπο που χρησιμοποιεί το σώμα μας για να αποβάλλει βλέννα και ξένα σώματα, επιβλαβή αέρια, σκόνη και άλλα από τις αναπνευστικές οδούς. Από την παραπάνω πρόταση βγάζουμε το συμπέρασμα, ότι ο βήχας βοηθάει τον οργανισμό μας.
Ο βήχας είναι πολύ συχνό φαινόμενο
Συνήθως είναι το κύριο σύμπτωμα των λοιμώξεων του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού και μια από τις πιο συνηθισμένες αιτίες επίσκεψης στον παιδίατρο, ιδιαίτερα κατα τη χειμερινή περίοδο. Η διάρκειά του συνήθως είναι μια με δυο εβδομάδες.
Οι λοιμώξεις αυτές του αναπνευστικού είναι συχνότερες σε μικρά παιδιά και ιδιαίτερα σε εκείνα που πηγαίνουν παιδικό σταθμό, νηπιαγωγείο κλπ. Η εμφάνισή τους μπορεί να φτάσει έως και 6 με 10 φορές ετησίως. Όσο μεγαλώνει το παιδί,
τόσο αυξάνεται η αμυντική ικανότητα του οργανισμού του με αποτέλεσμα να αρρωσταίνει όλο και πιο σπάνια.
Είδη βήχα
Ξηρός βήχας:
Αυτό το είδος βήχα είναι μη παραγωγικό, προκαλείται συνήθως από ερεθισμό και αντίδραση των βρόγχων και είναι χαρακτηριστικός τις πρώτες μέρες μιας λοίμωξης του αναπνευστικού. Αυτό συμβαίνει γιατί η παραγωγή ρευστής βλέννας ως αντίδραση των βρόγχων στην ιογενή κατάσταση, χρειάζεται κάποιες μέρες για να δημιουργηθεί. Πρόκειται για έντονο τύπο βήχα που ταλαιπωρεί τους μικρούς ασθενείς, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ξηρό βήχα όμως έχουμε εκτός από τις λοιμώξεις του αναπνευστικού και σε άσθμα, όπως και σε εισρόφηση ξένου σώματος.
Παραγωγικός βήχας:
Η βλέννα που έχει συσσωρευθεί στις αναπνευστικές οδούς ως αποτέλεσμα μιας λοίμωξης, απομακρύνεται μέσω του βήχα. Τον συναντάμε σε μεταγενέστερα στάδια μιας λοίμωξης αναπνευστικού αλλά και σε πνευμονία ή βρογχίτιδα. Η βλέννη αυτή είναι συνήθως διαυγής. Βλέννες πράσινου ή κίτρινου χρώματος συνήθως υποδηλώνουν βακτηριακή λοίμωξη.
Υλακώδης βήχας:
Πρόκειται για έντονο και παροξυσμικό βήχα, συνήθως κατα τη διάρκεια της νύχτας. Τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από πυρετό. Η φωνή του παιδιού έχει μια χαρακτηριστική βραχνάδα. Αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα αιτία προσέλευσης στα επείγοντα παιδιατρικά τμήματα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Προκαλείται από φλεγμονή και οίδημα στην περιοχή του λάρυγγα και όχι σπάνια χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.
Νυχτερινός βήχας:
Βήχας που παρουσιάζεται μόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας σε παιδί με ρινική καταρροή και οφείλεται σε συσσώρευση εκκρίσεων στον λάρυγγα, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο ερεθίζεται.
Ξαφνικός και έντονος βήχας:
Μπορεί να υποδηλώνει εισρόφηση ξένου σώματος στις αναπνευστικές οδούς. Αυτό συμβαίνει σε μικρά παιδιά συνήθως κατά τη διάρκεια του φαγητού και απαιτεί πάντα διερεύνηση.
Τι βοηθά;
Στην αγορά κυκλοφορούν πολλά σκευάσματα τα οποία μπορεί να προμηθευτεί ο
καθένας χωρίς συνταγή και τα οποία υπόσχονται άμεση ανακούφιση από τον βήχα. Στην πραγματικότητα τα περισσότερα από αυτά βασίζονται σε εργαστηριακές μελέτες και κάποια λίγα που βασίζονται σε κλινικές μελέτες με παιδιά, δεν έδειξαν μεγάλη διαφορά στην βελτίωση του βήχα, σε σχέση με παιδιά που δεν τα έλαβαν. Επίσης τα αντιβηχικά σκευάσματα δε θα πρέπει να χορηγούνται σε παιδιά γιατί καταστέλλουν το αντανακλαστικό του βήχα, ο οποίος όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί μηχανισμό άμυνας του οργανισμού.
Όπως γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω, δεν υπάρχει δυστυχώς μαγική συνταγή για την καταπολέμηση του βήχα. Μπορούμε όμως με διαφορά τεχνάσματα να απαλύνουμε μέχρι έναν βαθμό την έντασή του.
Υγρά, υγρά, υγρά και πάλι υγρά. Αποτελούν τη βάση αντιμετώπισης των ιογενών καταστάσεων που προκαλούν τον βήχα. Βοηθούν να ρευστοποιηθεί και να αποβληθεί η βλέννα μέσω του βήχα.
Δώστε στο παιδί εκτός από νερό, γάλα με μέλι, χαμομήλι, φασκόμηλο ή τίλιο. Τα ζεστά αυτά αφεψήματα βοηθούν να κατευναστεί ο ξηρός και ερεθιστικός βήχας.
Μην το παρακάνετε με τη θέρμανση. Η υπερβολική ζέστη ξηραίνει ακόμα περισσότερο τους βλενογόννους με αποτέλεσμα να εντείνεται ακόμα περισσότερο ο βήχας. Η κατάλληλη θερμοκρασία του δωματίου κατά τον νυχτερινό ύπνο για ένα καλά ντυμένο κ σκεπασμένο παιδί, είναι 18 βαθμοί Κελσίου.
Αυξήστε την υγρασία στο δωμάτιο. Σε αυτό μπορούν να βοηθήσουν οι ατμοί από έναν βραστήρα ή μπορείτε να απλώσετε ορισμένα βρεγμένα ρούχα στο δωμάτιο, ακόμη και πάνω στο σώμα του καλοριφέρ.
Αερίστε καλά τα δωμάτια. Μπορείτε να ντύσετε καλά το παιδί και να το βγάλετε στον καθαρό αέρα αρκεί να είναι απύρετο.
Σε περίπτωση παραγωγικού βήχα κατά τη διάρκεια της νύχτας κάντε άφθονες ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό.
Σε νυχτερινό βήχα που οφείλεται σε μπούκωμα και βουλωμένη μύτη βοηθά και μια ελαφριά κλίση στο πάνω μέρος του στρώματος που κοιμάται το παιδί.
Φροντίστε για την πρόσληψη άφθονων βιταμινών μέσω της τροφής.
Κρεμμύδι το μαγικό: το κρεμμύδι έχει αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση. Ο χυμός κρεμμυδιού αποτελεί αγαπημένο “φάρμακο” των παιδιάτρων στις γερμανόφωνες χώρες. Δείτε την συνταγή εδώ:
Ποτέ να συμβουλευτώ γιατρό;
Σε κάθε βήχα με σύνοδο πυρετό για να αποκλειστεί η πνευμονία.
Σε βήχα με πρασινόχρωες ή κιτρινόχρωες βλέννες.
Σε βήχα που διαρκεί περισσότερο από μια εβδομάδα.
Σε ξαφνικό και έντονο βήχα ειδικά σε μικρά παιδιά, ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα εισρόφησης ξένου σώματος.
Σε βήχα με δυσκολία στην αναπνοή.
Σε περίπτωση που ακούγεται “σφύριγμα” κατα την εισπνοή ή την εκπνοή.
Σε υλακώδη βήχα ή και ιστορικό λαρυγγίτιδας
Σε παιδιά με ιστορικό άσθματος και χρήση εισπνεόμενων κατα το παρελθόν.
Σε βρέφη
Μην ξεχνάτε:
Τα αντιβιοτικά δε βοηθούν στον βήχα παρά μόνο σε περίπτωση βακτηριακή λοίμωξης και πνευμονίας.
Μη δίνετε εισπνεόμενα στο παιδί χωρίς να σας τα έχει συστήσει ο παιδίατρός σας και αυτό μόνο κατόπιν εξέτασης. Δεν υπάρχει φάρμακο χωρίς παρενέργειες.
Μη δίνετε αντιβηχικά σε παιδιά! Καταστέλλουν το αντανακλαστικό του βήχα με αποτέλεσμα τη συσσώρευση βλέννας στους βρόγχους και τη μη απομάκρυνσή τους.
Μετά από μια λοίμωξη του αναπνευστικού, οι βρόγχοι αντιδρούν με μεγάλη ευαισθησία ακόμη και εβδομάδες αργότερα. Για αυτόν τον λόγο τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν ξαφνικό ξηρό κ ερεθιστικό βήχα πχ μετά από τρέξιμο, μετά από εισπνοή κρύου αέρα ή εισπνοή καπνού από τσιγάρο.
Dr. med. Δημήτριος Κωνσταντέλος